Case study heritage Nijmegen, a global challenge

Vrijdag 4 augustus sloten ca. 20 cursisten ‘Urban Heritage Strategies’ hun cursus af in de Burgerzaal van het Nijmeegse stadhuis met presentaties over vier actieplannen om met behulp van cultureel erfgoed hedendaagse uitdagingen en problemen in Nijmegen op te lossen. Voor het eerst boog ‘a global community of heritage professionals’ zich over prangende problemen als ‘Erfgoed en hergebruik’, ‘Erfgoed en sociale huisvesting’, ‘Erfgoed en klimaatverandering’ en ‘Erfgoed en verdichting’. Specialisten uit Australië, China, Japan, Korea, Brazilië, Polen, Bulgarije, Nederland, Oostenrijk, India, Indonesië en Canada keken vanuit hun achtergrond en expertise naar cases studies in het Waalfront, de Spoorbuurt, de Wolfskuil en het centrum van Nijmegen. 

Deze jaarlijkse zomercursus werd voor de 8^e maal georganiseerd door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) in nauwe samenwerking met het Institute for Housing and Urban Development Studies (IHS, Erasmus Universiteit) en TU Delft. De cursus wordt georganiseerd in het kader van het zgn Internationaal Cultuurbeleid (ICB) van de ministeries van OCW en BuZa. 
Jean-Paul Corten (RCE) benoemde in zijn welkomstwoord een van de doelstellingen: ‘to find common ground’ oftewel een gemeenschappelijke basis om problemen op het gebied van erfgoed en stadsontwikkeling te lijf te gaan en op te lossen. De werkgroep, die een actieplan opstelde om de creatieve energie in het Waalfront te behouden en revitaliseren concludeerde, dat er sprake is van ‘universal challenges’, waardoor het goed is om ook in andere landen te kijken naar oplossingen. ‘Looking to the past creating spaces for the future’. Naast het uitwisselen van strategieën, modellen en actieplannen is het uitbreiden en inzetten van een internationaal netwerk van professionals een hoofddoel. Daarbij kan gebruikt gemaakt worden van ca. 10.000 alumni van de IHS-vakgroep.
De werkgroep Wolfskuil constateerde een demografische verandering in de bewoners van deze voormalige arbeidersbuurt, een gebruik aan sociale interactie, een verwaarlozing van publiek groen, afvalproblematiek en een gebrek aan betrokkenheid bij de buurt. Een versterking van erfgoed kan de identiteit en betrokkenheid verbeteren.
De werkgroep Spoorbuurt speelde met de gedachte om de oorspronkelijke missie van deze buurt, een voorbeeld van een ‘Tuinstad’ in de jaren ’20 en ‘30 van de vorige eeuw, weer terug te halen. Door het autogebruik, parkeerplaatsen en andere ontwikkelingen is er steeds minder van een tuinstad sprake. Herstel van het erfgoed ‘Tuinstad’ kan tegelijkertijd de klimaatverandering te lijf gaan, met oplossingen voor wateroverlast en overstromingen of juist droogte. 
De werkgroep ‘Erfgoed en verdichting’ pleitte voor ‘community ownership’ als strategie om de verdichting te verhogen in het centrum. Een van de aantrekkelijke kanten van Nijmegen is de grote diversificatie in bebouwing, je ziet niet alleen retail en winkels, maar een mooie mix van bewoning, publieke voorzieningen en ruimtes, winkels, kleinschalige initiatieven etc. 
De cursisten waren rondgeleid door deskundigen van de gemeente Nijmegen, waaronder Wouter van Hest en Hylke Roodenburg. Remco Vermeulen, de cursusleider van IHS, sprak vol lof over de groep, waarna de deelnemers allemaal een diploma overhandigd kregen.

Wat heeft het erfgoedveld van Nijmegen er aan? Mogelijk dit: naast de eigen instelling, het eigen onderwerp en de eigen werkwijze zijn er overkoepelende, actuele problemen waarin cultureel erfgoed kan meehelpen aan oplossingen. Dat bewustzijn, lokaal, nationaal en internationaal, is van belang voor een andere denk- en werkwijze over en van het erfgoedveld. De cursisten gaven daar concreet handen en voeten aan met hun analyses, actieplannen, modellen, conclusies en oplossingen. Uitwisseling is essentieel.